De oude stad Camaqüey, een doolhof van straten . Reisverslag Cuba deel 6

Omdat het van Trinidad naar Santiago de Cuba erg ver rijden is, kozen we voor een tussenstop in Camaguey. Omdat het puur was om te overnachten hadden we er niet veel van verwacht, maar het was een verrassend mooie stad vonden wij.

In Camaquey is het alsof er een koloniaal juwelenkastje wordt geopend. Smalle kronkel straatjes die abrupt eindigen voor een muur of onverwachts splitsen. Het is er net een doolhof. Cinco Esquinas ("vijf hoeken") is daar een voorbeeld van. Het is een van de ingewikkeldste kruisingen van de stad.  Natuurlijk waren we benieuwd waarom het stratensysteem zo is gemaakt. Dat had een reden, want met de piraten die belangstelling hadden voor de stad moesten ze in verwarring gebracht worden. In deze stad is geen enkel huizenblok rechthoekig. Eigenlijk heel bijzonder voor Latijns-Amerikaanse koloniale steden.  Ook een juwelenkastje door de mooie monumentale gebouwen die je er vindt.

Parque Argramonte 

We logeerden in Roccola Club; een voor Cubaanse begrippen redelijk modern hotel en lekker ruim. We namen na aankomst een taxi de stad in en hebben in 1 middag alles kunnen zien. Er zijn veel pleinen in Camaguey. Geen andere stad in Cuba heeft meer pleinen dan deze stad. 

Plaza San Juan de Dios

Op plein "Plaza San Juan de Dios" werd Angelo ongemerkt nagetekend door een kunstenaar. Hij had even geen zin om verder de stad door te lopen en ging demonstratief zitten op de stoep. Toen hij de tekening kreeg was zijn bui weer over. Lol dat we hadden. Dit plein is geheel gerestaureerd en is een heerlijk pittoresk plekje. Je vindt er een terrasje en leuke pastelkleurige gebouwen. De andere kant bestaat uit monumentale gebouwen, waarvan er eentje het voormalige ziekenhuis is. 

Angelo nagetekend

Het restaurant Isabela waar we s avonds aten had een wachtrij, maar was niet echt bijzonder vonden we, op de entourage na (er hangen allemaal mooie film posters). Wel heel goedkoop (paar CUC voor een gerecht) en je komt met een goed gevulde maag weer buiten. 

Uitzicht over Camaquey

Hierna heerlijk vroeg gaan slapen om de volgende dag door de reizen naar het bekende Santiago de Cuba, waar muziek de rum is voor de oren. Luister je alvast mee? Tot de volgende blog. 

Valle de Los Ingenios ("Dal van de suikermolens") - Cuba, reisverslag deel 5

Nabij Trinidad ligt de "Valle de Los Ingenios", ofwel het dal van de suiker molens. Rijdend over de weg van Trinidad naar Santi Spiritus word je getroffen door de schoonheid van deze vruchtbare vlakte, met op de achtergrond de groene heuvels van de "Sierra del Escambray". De naam verwijst naar de suikerfabrieken ("Ingenios"), die hier begin 19e eeuw werden gebouwd.

Mirador de la Loma del Puerto

Met een beetje geluk rijdt de oude stoomtrein vanuit Trinidad je er naar toe, maar helaas was deze weer eens defect toen wij er gebruik van wilden maken. Wij deden deze executie daarom per bus en reden langs de voormalige suikerrietplantages en groene heuvels met een stop bij 2 plantages, waaronder "Manaca Iznaga".

Adembenemende uitzichten over de vallei. Bij dit uitkijkpunt bevindt zich ook een openlucht café, waar je "guarapo" ofwel suikersap kunt proeven.

Tegenwoordig vormen de suikerrietvelden een zee van groen, slechts onderbroken door koningspalmen. Het dal kent een rijke geschiedenis. Er liggen ruïnes die herinneren aan de tijd dat de suikerindustrie op zijn hoogtepunt was. Tijdens de rondleiding kreeg je ook een goed idee hoe de sociale verhoudingen waren op de suikerplantages. Door het drinken van suikerrietsap kregen veel slaven last van suikerziekte, toen nog onbekend als ziekte beeld, met als gevolg dat er bijvoorbeeld een been geamputeerd moest worden. De slaven die voor het ene werk werden afgeschreven, kregen dan andere taken en zo was er ook voor de gezonde slaven een luxere "job", door bijvoorbeeld op de uitkijkpost te mogen staan of in het landhuis de landheer te mogen bedienen (helaas ook in de negatieve zin des woords). Allemaal erg indrukwekkend tijdens de uitleg en met name het schrille contrast tussen de rijke landeigenaren en de uitgebuitte slaven raakt je.

Ook de Ingenios zijn door Unesco op de Wereld erfgoedlijst geplaatst.

Uitleg en rondleiding door gids

Suikerriet is in 1512 naar Cuba gebracht door Spaanse kolonisten. Eeuwenlang is het de pijler van de Cubaanse economie geweest. Toen andere landen modernere technieken gingen gebruiken gingen de plantages langzaam ten onder. Men kon simpelweg de hoge productie van de machinale manier in andere landen niet meer bijhouden, wat voornamelijk een financiële kwestie was. Geld voor nieuwe investeringen was er niet.

Andere kant:  daar waar de rijke landeigenaars woonden

Zelfs een eigen kapel in het huis van de landeigenaar

De suikerwinning geschiedt in verschillende fasen. Na te zijn gewassen, gaan de rietstengels door speciale molens, waardoor het sap uit de draderige massa wordt geperst. Het sap wordt chemisch behandeld, gefilterd en geconcentreerd tot een donkere stroop, die vervolgens wordt verhit, waarbij suikerkristallen ontstaan. De stroopachtige massa gaat ten slotte in een centrifuge. De draderige massa wordt als brandstof en veevoer gebruikt. Een ander bijproduct is melasse, een residu van de stroop, die ongeveer 50% suiker bevat en als basisingrediënt wordt gebruikt bij de productie van rum.

Angelo "maakt" suikerrietsap 

Rijp suikerriet is 2 tot 5 meter hoog. Nadat de stengels zijn afgesneden loopt de plant opnieuw uit. Na een jaar is het riet weer rijp. De oogst vindt plaats tussen december en juni. Voordat de oogst begint, wordt het riet in brand gestoken om de planten van hun buitenste bladeren te ontdoen. Het oogsten gebeurde met een machete en het transport daarna moet snel gebeuren om afbraak van suiker in de hitte te beperken. Hiervoor werd een speciaal spoorwegnet aangelegd, waarover stoomtreinen pendelden tussen de rietvelden en de fabrieken. Rijdt de stoomtrein als je in Trinidad bent, dan moet je zeker een ritje wagen. 

De 7 verdiepingen tellende toren van de Iznagaplantage 

De meest indrukwekkende plantage is de "Manaca Iznagaplantage", waar omstreeks 1840 ongeveer 350 slaven leefden. Het plantershuis staat er nog, evenals de slavenhutten. Ook is er een 45 meter hoge monumentale toren van 7 verdiepingen (zie foto hierboven: eerste van de toren, 2e bovenaf de toren gekomen met mooi uitzicht). Elke verdieping verschilt van de volgende qua vorm en decoratie. De eerste 3 zijn vierkant, de bovenste vier zijn 8-hoekig. Ik ben er opgeklommen voor 1 CUC.

Suikerriet proeven

De toren heeft trouwens een symbolische betekenis. Hij werd in 1830 gebouwd door Alejo Iznaga om zijn broer en rivaal Pedro (ook een grootgrondbezitter en suikerbarron), duidelijk te maken wie het in het dal voor het zeggen had. En natuurlijk was het tevens uitkijktoren, vanwaar men toezicht hield op de slaven. 

Ik vond de rondleiding op beide plantages, waarvan de laatste plantage je alleen nog de toren laat zien en er veel toeristische kraampjes staan, erg interessant. De omgeving is niet alleen prachtig, maar je krijgt een stuk geschiedenis mee. Zeker doen deze excursie. 

Volgende blog: tussen stop Camaquey, voordat we naar de muziekstad Santiago de Cuba gingen.  Tot dan. 

Het fotogenieke Trinidad, Cuba. Deel 4 reisverslag

De volgende stop tijdens onze Cuba reis was Trinidad. Als er één plaats fotogeniek is, is het deze wel. Op elke hoek van de straat zou je wel een foto willen schieten. Van muziekmakende mannen tot ossenwagens en oldtimers: deze stad is geweldig. We bleven er 2 dagen, waarvan 1 dag de stad zelf en 1 dag een bezoek aan de mooie suikerdal vallei.

Ook deze stad is door Unesco op de Werelderfgoedlijst geplaatst. De originele keienstraatjes en de pastelkleurige huizen wekken de indruk alsof de tijd hier letterlijk stil is blijven staan. De stad is een belangrijk centrum geweest voor de handel in suiker en slaven. Rondom de Plaza Mayor, wat het hart van Trinidad is, zie je de rijkdom van de landeigenaars. Hier bevindt zich ook de "Casa de la Musica", waar elke avond live muziek is. Dit is een plek die lang blijft hangen in je herinnering. 

Doordat Trinidad een lange periode van isolement heeft gekend is het stratenplan van vroeger nog steeds intact. Het centrum is prachtig gerestaureerd, tot de straatlantaarns toe. Het voelt hier een beetje alsof je in een film zit, zeker als er ook nog oldtimers en ossenkarren langs komen.

Plaza Mayor, met bovenaan de trappen van de "casa de la musica"

We bezochten 1 dag het stadje zelf en 1 dagje hebben we een excursie geboekt naar de suikerdal vallei, waardoor het een leuke afwisseling was in dit gedeelte van Cuba. De tweede excursie naar de Topes de Collantes ging vanwege de tijd niet meer. De casa in Trinidad die we hadden geboekt had namelijk de eerste nacht geen plaats en door de wisseling van casa 1 naar casa 2 misten we net de excursie Toppes de Collantes die om 9 uur s ochtends vertrok.

De eerste avond, bij aankomst, regende het. Ondanks dat had de stad vanwege de vele pastelkleurige gebouwen een vrolijke uitstraling. Vooral rondom het stadsplein is het super gezellig.

We aten die avond bij "Taberna La Botija", een particulier gerund restaurant waar altijd wel een leuk bandje speelt en je in de rij moet wachten om een tafel te krijgen (zeker doen, het wachten wordt beloond). Ik at er vlees aan spiesjes, met stukjes ananas en paprika er tussen, op een aparte manier geserveerd en maar 7 CUC. 

straatbeeld Trinidad

Sandro & Angelo voor "Casa de la Trova"

Muziekbar La Canchánchara

Verder nog een leuke tip voor als je in Trinidad bent. Vergeet niet langs Muziekbar La Canchánchara te gaan. Hier serveert men hèt typisch drankje van Trinidad. Misschien een iets minder bekende cocktail dan de mojito maar het verdient zeker jullie aandacht. Het werd in eerste instantie samengesteld om de onafhankelijkheidsstrijders uit de 19e eeuw "op te peppen" en meer weerstand te bieden tegen ziektes. Van origine werd het warm geschonken en het bestaat uit rietsuiker likeur, honing en limoen. Je drinkt het uit deze aardewerken beker (zie foto hieronder; recept bij mij op te vragen!).

Een van de grootste onafhankelijkheidsstrijders Generaal Antonio Maceo dronk regelmatig Canchánchara en hield scherp toezicht op de samenstelling er van. Het wordt namelijk altijd geschonken met rietsuiker en geen rum. Later in de jaren '80 tijdens de renovatie van het historisch centrum van Trinidad, werd dit traditionele drankje nieuw leven ingeroepen. Tegenwoordig kun je dus aan de muziekbar "La Canchánchara" dit typisch Cubaans drankje nuttigen, onder het genot van live muziek. Dit hebben we natuurlijk niet overgeslagen. 

En trouwens over muziek gesproken: we kregen in de casa hier in Trinidad spontaan een CD kado met Cubaanse muziek. Zo leuk! Hij heeft al een paar keer opgestaan hier thuis, waardoor het vakantiegevoel blijft.

Lada's en paarden: terug in de tijd

Vrolijk gekleurde huizen

Verder zijn we naar het "Museo Historico Municipal" geweest, vanwaarvandaan je een prachtig uitzicht over de stad hebt en op de klokkentoren van de "Convento San Francisco".

Kijk goed of er geen mensen op de trap zijn, want er kan maar 1 iemand tegelijkertijd klimmen of dalen. 

Uitzicht over de stad vanuit het museum

Overal keien/kinderkopjes

Wil je tussen de middag een lekker croissantje of broodje eten in plaats van weer warm, dan is er ook een lekkere Pasteleria, genaamd "Dulcinea". De bladerdeegtaartjes met fruitvulling mòet je hier zeker proberen.

Elke straat is wel een foto waard

Casa El Holandes, waar we logeerden

We logeerden in Trinidad ondermeer bij "Casa El Holandes", via een tip van iemand geboekt. Herman, de Nederlandse eigenaar, is getrouwd met een Cubaanse en helemaal geïntregreerd daar. Zijn personeel, waarvan hij er genoeg heeft (!) kookt heerlijk en zelf praat hij je graag bij over zijn mooie stad en leven tot nu toe. Zo wist hij ons ook te vertellen dat hij op Aruba gewerkt heeft en nu afwisselend in Spanje en in Cuba woont. Goed bekeken Herman. Een echte aanrader voor een goede casa in Trinidad. Het ligt ook heel centraal. Zo ben je in 3 minuutjes in het centrum. 

Paladar Vista Gourmet: helaas bewolkt hier, maar het uitzicht is prachtig. 

Ook hebben we een avond gegeten bij Paladar Vista Gourmet, met spectaculair uitzicht op de oude stad. De kip met gevulde tapenade en honing is er goddelijk. Vista, de eigenaar, is sommelier, wat het een van de weinige restaurants met goede wijn maakt. Wijn is schaars en dus duur op Cuba. Hier drink je liever rum of cocktails, maar als je dan toch zin hebt in een goed glas wijn, ga dan hier eten.

Vlees verkoop!

Oldtimer truck in de stad

Blik naar binnen vanuit de straat centrum Trinidad

Veel auto's zijn prachtig gerestaureerd en rijden nog steeds als een trein.

Einde van de dag is het heerlijk om even af te koelen aan het nabij gelegen strand "Playa Ancon". Op de weg er naar toe zagen we zelfs flamingo's. Het strand verhuurt zelfs enkele ligbedden.

Playa Ancon, nabij Trinidad

Advies: combineer je bezoek aan de stad Trinidad met een of meer excursies, waarvan de "Valle de los Ingenios" en "Topes de Calantes" de mooiste zijn. Vanwege de vele foto's schrijf ik over de excursie in een volgende blog. Lees je mee?