Nabij Trinidad ligt de "Valle de Los Ingenios", ofwel het dal van de suiker molens. Rijdend over de weg van Trinidad naar Santi Spiritus word je getroffen door de schoonheid van deze vruchtbare vlakte, met op de achtergrond de groene heuvels van de "Sierra del Escambray". De naam verwijst naar de suikerfabrieken ("Ingenios"), die hier begin 19e eeuw werden gebouwd.
Mirador de la Loma del Puerto
Met een beetje geluk rijdt de oude stoomtrein vanuit Trinidad je er naar toe, maar helaas was deze weer eens defect toen wij er gebruik van wilden maken. Wij deden deze executie daarom per bus en reden langs de voormalige suikerrietplantages en groene heuvels met een stop bij 2 plantages, waaronder "Manaca Iznaga".
Adembenemende uitzichten over de vallei. Bij dit uitkijkpunt bevindt zich ook een openlucht café, waar je "guarapo" ofwel suikersap kunt proeven.
Tegenwoordig vormen de suikerrietvelden een zee van groen, slechts onderbroken door koningspalmen. Het dal kent een rijke geschiedenis. Er liggen ruïnes die herinneren aan de tijd dat de suikerindustrie op zijn hoogtepunt was. Tijdens de rondleiding kreeg je ook een goed idee hoe de sociale verhoudingen waren op de suikerplantages. Door het drinken van suikerrietsap kregen veel slaven last van suikerziekte, toen nog onbekend als ziekte beeld, met als gevolg dat er bijvoorbeeld een been geamputeerd moest worden. De slaven die voor het ene werk werden afgeschreven, kregen dan andere taken en zo was er ook voor de gezonde slaven een luxere "job", door bijvoorbeeld op de uitkijkpost te mogen staan of in het landhuis de landheer te mogen bedienen (helaas ook in de negatieve zin des woords). Allemaal erg indrukwekkend tijdens de uitleg en met name het schrille contrast tussen de rijke landeigenaren en de uitgebuitte slaven raakt je.
Ook de Ingenios zijn door Unesco op de Wereld erfgoedlijst geplaatst.
Uitleg en rondleiding door gids
Suikerriet is in 1512 naar Cuba gebracht door Spaanse kolonisten. Eeuwenlang is het de pijler van de Cubaanse economie geweest. Toen andere landen modernere technieken gingen gebruiken gingen de plantages langzaam ten onder. Men kon simpelweg de hoge productie van de machinale manier in andere landen niet meer bijhouden, wat voornamelijk een financiële kwestie was. Geld voor nieuwe investeringen was er niet.
Andere kant: daar waar de rijke landeigenaars woonden
Zelfs een eigen kapel in het huis van de landeigenaar
De suikerwinning geschiedt in verschillende fasen. Na te zijn gewassen, gaan de rietstengels door speciale molens, waardoor het sap uit de draderige massa wordt geperst. Het sap wordt chemisch behandeld, gefilterd en geconcentreerd tot een donkere stroop, die vervolgens wordt verhit, waarbij suikerkristallen ontstaan. De stroopachtige massa gaat ten slotte in een centrifuge. De draderige massa wordt als brandstof en veevoer gebruikt. Een ander bijproduct is melasse, een residu van de stroop, die ongeveer 50% suiker bevat en als basisingrediënt wordt gebruikt bij de productie van rum.
Angelo "maakt" suikerrietsap
Rijp suikerriet is 2 tot 5 meter hoog. Nadat de stengels zijn afgesneden loopt de plant opnieuw uit. Na een jaar is het riet weer rijp. De oogst vindt plaats tussen december en juni. Voordat de oogst begint, wordt het riet in brand gestoken om de planten van hun buitenste bladeren te ontdoen. Het oogsten gebeurde met een machete en het transport daarna moet snel gebeuren om afbraak van suiker in de hitte te beperken. Hiervoor werd een speciaal spoorwegnet aangelegd, waarover stoomtreinen pendelden tussen de rietvelden en de fabrieken. Rijdt de stoomtrein als je in Trinidad bent, dan moet je zeker een ritje wagen.
De 7 verdiepingen tellende toren van de Iznagaplantage
De meest indrukwekkende plantage is de "Manaca Iznagaplantage", waar omstreeks 1840 ongeveer 350 slaven leefden. Het plantershuis staat er nog, evenals de slavenhutten. Ook is er een 45 meter hoge monumentale toren van 7 verdiepingen (zie foto hierboven: eerste van de toren, 2e bovenaf de toren gekomen met mooi uitzicht). Elke verdieping verschilt van de volgende qua vorm en decoratie. De eerste 3 zijn vierkant, de bovenste vier zijn 8-hoekig. Ik ben er opgeklommen voor 1 CUC.
Suikerriet proeven
De toren heeft trouwens een symbolische betekenis. Hij werd in 1830 gebouwd door Alejo Iznaga om zijn broer en rivaal Pedro (ook een grootgrondbezitter en suikerbarron), duidelijk te maken wie het in het dal voor het zeggen had. En natuurlijk was het tevens uitkijktoren, vanwaar men toezicht hield op de slaven.
Ik vond de rondleiding op beide plantages, waarvan de laatste plantage je alleen nog de toren laat zien en er veel toeristische kraampjes staan, erg interessant. De omgeving is niet alleen prachtig, maar je krijgt een stuk geschiedenis mee. Zeker doen deze excursie.
Volgende blog: tussen stop Camaquey, voordat we naar de muziekstad Santiago de Cuba gingen. Tot dan.
Oranjestad Time
Geen opmerkingen:
Een reactie posten